Οι τροφικές αντιδράσεις χωρίζονται σε τοξικές και μη τοξικές.
Οι τοξικές είναι σπανιότερες και αφορούν αντιδράσεις σε τροφές ως αποτέλεσμα αντίδρασης σε τοξικές ουσίες π.χ συντηρητικά, πρόσθετα τροφίμων ή λόγω κακής επεξεργασίας τους.
Οι μη τοξικές αντιδράσεις χωρίζονται σε αυτές της ανοσοαντίδρασης (αλλεργία) και σε αυτές της μη ανοσοαντίδρασης (δυσανεξία).
Τροφικές Αλλεργίες
Αυτές που αφορούν στην ανοσοαντίδραση – αλλεργία έχουν άμεση σχέση με την IgE ανοσοσφαιρίνη κυρίως και λιγότερο με τις IgG, IgA, IgM και παρουσιάζεται αύξηση των βασεόφιλων λευκοκυττάρων. Είναι λιγότερο συχνές καθώς εκτιμάται ότι το ποσοστό των νοσούντων είναι 2-3 %.
Οι συνήθεις αντιδράσεις του οργανισμού στην περίπτωση αυτή είναι :αναφυλαξία, σπασμοί, τάση για έμετο κτλ. Και τις περισσότερες φορές οι κύριοι ύποπτοι είναι το γάλα, τα αυγά, τα ψάρια και τα οστρακόδερμα, τα δημητριακά ολικής άλεσης, η σόγια και οι σπόροι σουσαμιού, καθώς και οι ξηροί καρποί.
Τροφική Δυσανεξία
Η τροφική δυσανεξία είναι πολύ συχνή στις μέρες μας καθώς έχει βρεθεί ότι ένα ποσοστό κοντά στο 40% του πληθυσμού επηρεάζεται και μπορεί να οφείλεται σε κάποια συστατικά των τροφών είτε σε κάποια δυσλειτουργία του πεπτικού ή του λεμφικού συστήματος.
Η κύρια τάξη ανοσοσφαιρινών που εμπλέκεται είναι η IgG.
Το γάλα και η λακτόζη, η γλουτένη των σιτηρών, τα συντηρητικά και τα πρόσθετα είναι τα συχνότερα συστατικά που προκαλούν τροφικές δυσανεξίες.
* Η δυσανεξία στη λακτόζη, που περιέχεται στο γάλα και σε ορισμένα άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, προκαλείται από την ανεπάρκεια του ενζύμου λακτάση, το οποίο παράγεται από το λεπτό έντερο και διασπά τη λακτόζη. Διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής δεν είναι πολύ συχνή και εμφανίζεται μετά τη γέννηση με σοβαρή διάρροια, ενώ η δευτερογενής είναι πιο συχνή και εκδηλώνεται ανά πάσα στιγμή μετά την ηλικία των 3 ετών, όπου η λακτάση αρχίζει να μειώνεται.
* Η δυσανεξία στη γλουτένη είναι σχετικά συχνή και αφορά μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου προερχόμενη από μια σύνθετη ανοσολογική αντίδραση που προκαλείται από τη γλουτένη. Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, τη σίκαλη, τη βρώμη και το κριθάρι και η οποία οδηγεί σε καταστροφή του βλεννογόνου του εντέρου, η οποία με τη σειρά της εμποδίζει τη σωστή πέψη και απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό.
*Η δυσανεξία στα πρόσθετα τροφίμων αφορά κυρίως τα τεχνητά χρώματα (π.χ. θειώδη άλατα), τα ενισχυτικά γεύσης και μυρωδιάς (γλουταμινικό νάτριο – MSG) και τα συντηρητικά κρεάτων (νιτρικά άλατα).
Τα συμπτώματα
Σε αντίθεση με την αλλεργία , όπου τα συμπτώματα εμφανίζονται εντός 2 περίπου ωρών, στη δυσανεξία τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν μέχρι και 72 ώρες μετά τη λήψη της τροφής και περιλαμβάνουν πόνο στο στομάχι, φούσκωμα, δυσπεψία, διάρροια, Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ελκώδης κολίτιδα, πονοκεφάλους, ημικρανίες, φαγούρα και ένα γενικό αίσθημα αδιαθεσίας. Ειδικότερα, στην κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη) τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι τυμπανισμός, διάρροια και απώλεια βάρους.
H διάγνωση και αντιμετώπιση των τροφικών δυσανεξιών γίνεται σχετικά γρήγορα, εύκολα και ανώδυνα. Αποκλείοντας τις ύποπτες τροφές από το διαιτολόγιό μας για ένα διάστημα περίπου 2 μηνών και καθαρίζοντας το πεπτικό και το λεμφικό μας σύστημα μπορούμε σύντομα να επανέλθουμε στην πρώτερη υγιή μας κατάσταση.